Historie van het Quarantaineterrein

Het Quarantaineterrein (Q-terrein) werd aangelegd in de jaren 20 en 30 van de vorige eeuw met de gedachte hier mensen met een besmettelijke ziekte af te zonderen van de rest van de gemeenschap. Ook wilde men voorkomen dat besmettelijke aandoeningen zoals tuberculose (tbc) en tyfus zich zouden verspreiden. Daarom was er een plek nodig voor afzondering en herstel.

Vanaf de opening in 1934 tot en met de Tweede Wereldoorlog zouden er nauwelijks tot geen patiënten opgenomen worden op het complex, iets dat mogelijk te maken heeft met de opening van het Havenziekenhuis in dezelfde periode. In de laatste jaren vóór de oorlog verbleven er echter wel meer dan 1.709 Joodse vluchtelingen die uit Duitsland waren gevlucht voor het Nazi-regime. Toen in 1940 ook Nederland werd bezet tijdens de Tweede Wereldoorlog, namen de Duitsers het Q-terrein in gebruik als kazerne voor de Kriegsmarine en bouwden een aanlegsteiger en bunkers voor de opslag van munitie.

Pas na de oorlog kreeg het terrein te maken met patiënten. In 1945 kwamen er tyfuspatiënten en in de jaren 50 tbc-patiënten. Daarna werd het terrein in gebruik genomen door de psychiatrische instelling Maasoord (vanaf 1958 Delta geheten).  Het terrein kwam in beheer van de GGD en hoewel het de laatste decennia niet meer gebruikt werd, bleef de laatste beheerder, mevrouw Bareman, tot aan haar dood omstreeks 2010 op het Q-terrein wonen. In haar laatste levensjaren woonden er ook al anderen op het terrein. Het onderhoud aan de gebouwen en groenvoorzieningen stagneerde en het Q-terrein kreeg zijn verborgen, sprookjesachtige karakter. Het strandje aan de noordzijde is het tot op de dag van vandaag een plek waar men op warme zomerse dagen graag vertoeft.

In 1981 kwam het terrein in eigendom van het Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam, waarna de gebouwen werden gekraakt. Meermaals werd door het Havenbedrijf plannen voor de sloop en de herontwikkeling van het terrein aangekondigd, maar om diverse redenen vonden deze geen doorgang. Begin jaren ’90 werden wel de contactenbarakken en de kapiteinsbarak gesloopt, waarna dit deel van het terrein werd afgesplitst en tot bedrijventerrein werd ontwikkeld.

Rijksmonumentale gebouwen

In het recentere verleden nam de waardering voor de bewaard gebleven delen van de voormalige quarantaine-inrichting toe, waarna het complex in 2010 werd opgenomen in het register van rijksmonumenten. Op het terrein staan nu nog tien gebouwen, waaronder het ontsmettingsgebouw, het zusterhuis en het lijkenhuis. Alle gebouwen en ook de groeninrichting zijn rijksmonumenten.

Toekomstplannen

In 2021 heeft het Havenbedrijf het terrein overgedragen aan BOEi, maar blijft wel verantwoordelijk voor het onderhoud aan het strandje. BOEi is voornemens de gebouwen te restaureren en een nieuwe functie te geven.