Geschiedenis van Boerderij De Hoef in Utrecht

Boerderij De Hoef is gebouwd in 1900 voor de familie van Beuningen en vermoedelijk ontworpen door architect G. van Weerden. Het erf bestaat uit de boerderij, een wagenschuur, een hooiberg en een moes- en siertuin met een sierhek. Een boerderij is naast een woning een bedrijfspand. Boeren investeerden waar nodig in hun bedrijf, maar vaak laten de ontwikkelingen in een boerderij ook zien hoe spaarzaam men omging met materialen of vernieuwingen. Bij De Hoef is er nauwelijks sprake van verbouwingen geweest. De stalvensters werden in de jaren zestig of zeventig vernieuwd en vervangen door betonnen exemplaren. Ook het woongedeelte werd enigszins gemoderniseerd. De sloop van de kastenwand, die het wintervertrek onderscheidde, is daarbij het meest ingrijpend geweest.

Boeren lieten hun rijkdom onder meer zien door de uitvoering van de voorgevel. De voorgevel van boerderij De Hoef is voor dit gebied relatief rijk uitgevoerd. Op de hoeken van de boerderij, boven de vensters, bij de dorpels en rond ronde vensters is kunststeen toegepast die een decoratief contrast vormt met de machinale baksteen die is toegepast. Sierankers maken de gevel af, evenals de luiken, die overigens gewoon een functie hadden om de bewoners extra te beschermen tegen de koud. Een gevelsteen vertelt dat de eerste steen gelegd werd door Elisabeth van Beuningen in het jaar 1900. Tot 1999 waren Joop en Nel Uiterwaal de laatste boeren op het perceel. De familie heeft zo’n 160 jaar vanuit De Hoef – en eerdere boerderijen – op het terrein akkerbouw en veeteelt bedreven. In 1997 werd de boerderij door de Provincie Utrecht uitgeroepen tot boerderij van het jaar, waarnaar een andere gevelsteen verwijst.

Herbestemming van De Hoef

Boerderij De Hoef bood qua ruimte en ligging een ideale kans om voor de wijk een bijzondere plek te creëren. Het gebied ten westen van Utrecht heeft tussen 2005 en 2020 een enorme transformatie ondergaan. De ontwikkeling van Leidsche Rijn heeft een definitief stempel gedrukt op het landschap. Het was voor Leidsche Rijn belangrijk dat de wijk een breder palet aan voorzieningen kreeg, waardoor de levendigheid en vitaliteit van dit deel van de stad werden vergroot. De boerderij met wagenschuur en hooibergbieden biedt daartoe alle mogelijkheden. Een sterke verbinding tussen wonen, cultuur en zorg, waarbij de functies niet naast elkaar opereren, maar met elkaar verweven zijn en elkaar zo versterken.

De wagenschuur is verbouwd voor een dagbesteding voor mensen met een verstandelijke beperking en is daarnaast een buitenschoolse opvang (BSO). In de boerderij zitten nu een kerk, een BSO en er zijn ruimtes die gehuurd kunnen worden voor diverse wijkactiviteiten. Het boerenerf is nu een cluster van verschillende maatschappelijke functies en de monumentale gebouwen worden weer dagelijks gebruikt. De gebouwen zijn in de eerste helft van 2019 gerestaureerd.

Natuurspeeltuin De Hoef

De voormalige hooiberg op het terrein is veranderd in een nieuw speeltuingebouw. Deze hooiberg zelf is weliswaar geen monument maar maakt onderdeel uit van het ensemble van de monumentale boerderij met schuren. Door op dezelfde plek een gelijkvormig gebouw neer te zetten is de ensemble waarde van het erf behouden. Het gebouw in is nu de uitvalsbasis voor natuurspeeltuin De Hoef, een die op het terrein naast de boerderij ligt.

Verduurzaming door lening ASN Bank

ASN Bank heeft in 2023 een lening aan BOEi verstrekt, waarmee projecten worden verduurzaamd. Boerderij De Hoef is een van die projecten, waar recent achterzetbeglazing is geplaatst en de zolder is geïsoleerd.

Meer over Boerderij De Hoef:

• Op onze Verhalenpagina staat een artikel over de speeltuin bij boerderij De Hoef.
• Bekijk hier de video met Joop en Nel Uiterwaal, de vroegere bewoners van de boerderij.