In juni deed BOEi een oproep: wie weet meer over Ben Schinkel, de architect van het Caltex-tankstation in Withuis en maar liefst 600 andere bouwwerken? Behalve wat krantenknipsels konden we namelijk nergens informatie over hem vinden. Bij het Nieuwe Instituut kennen ze Schinkel niet en ook historische verenigingen in Limburg wisten ook niet veel meer over hem te vertellen. Dat is bijzonder voor een man met zo’n enorme nalatenschap.
De oproep bleek een onverwacht succes. Iemand kende Schinkel’s dochter, de enige van zijn vier kinderen die nog in leven is. Al snel werd contact gelegd en kregen wij de kans om Marjo Schinkel persoonlijk te spreken.
Marjo reageerde aanvankelijk verbaasd. “Waarom zijn jullie geïnteresseerd in mijn vader?”, vroeg ze zich af. Haar vader overleed bijna 55 jaar geleden, en in al die jaren was er nauwelijks aandacht voor zijn werk. De herinnering van haar aan hem is sterk. “Als ik aan papa denk, zie ik hem alleen maar aan het werk. Hij werkte dag en nacht, altijd gedreven. Hij tekende staande, soms zittend op een oude kruk. Die heb ik hier thuis nog steeds.”
Marjo vertelt verder over haar vader: geboren in IJsselstein, in een vooraanstaand gezin. “Zijn ouders woonden tegenover het gemeentehuis en het gezin bestond uit zes of zeven kinderen, maar één van hen overleed al op jonge leeftijd. Dat maakte veel indruk op hem.” Na zijn studie in Utrecht werkte Ben Schinkel vrijwel altijd voor zichzelf, met uitzondering van de oorlogsjaren, toen hij voor de Staatsmijnen werkte om aan tewerkstelling in Duitsland te ontkomen. Volgens Marjo werkte haar vader onder andere aan de bouw van de Bijenkorf in Amsterdam en een ziekenhuis in Eindhoven. Dat hij zo actief was in Limburg heeft te maken met zijn relatie met de Gebroeders Kok. “De gebroeders De Kok, waren wegenbouwers uit Vreeswijk. Ze waren op zoek naar een architect om woningen te ontwerpen in Sittard. Zo is hij in Limburg veel gaan bouwen, zoals in Susteren, waar na de oorlog veel werk was door de bombardementen.”
Maar niet alleen woningen ontwierp Ben Schinkel, ook kerken, huizen, garages en scholen. In Limburg tekende hij ook meerdere Caltex-stations. Het eerste flatgebouw van Sittard is ook door hem ontworpen. Dat bestaat niet meer. Een actiegroep probeerde het gebouw nog te behouden en heeft zelfs mijn moeder er nog over geïnterviewd. Er moet nog ergens een bandopname met dit interview bestaan.”
Ondanks zijn uitgebreide oeuvre is er vandaag de dag weinig bekend over Ben Schinkel. “Misschien omdat mijn vader een heel bescheiden man was,” verklaart Marjo. Een zeer sociaal betrokken man, altijd meer bezig met het welzijn van een ander. In 1970 overleed Ben Schinkel. “Een medewerker van mijn vader, Cees Benning, hield het kantoor draaiende en nam het uiteindelijk over. In het begin werkte hij vanuit het kantoor aan ons huis, aan de Rijksweg Noord in Sittard. Mijn moeder is uiteindelijk verhuisd. Telkens wanneer ze de bel van het kantoor hoorde, werd het verdriet na zijn overlijden haar te veel.”
Marjo Könings-Schinkel heeft nog een plakboek van haar moeder vol met krantenknipsels en foto’s van de werken van haar vader. Op advies van BOEi heeft zij contact opgenomen met de heemkundevereniging Sittard-Geleen. Dit materiaal zal straks in bewaring worden gegeven aan het archiefdepot. De Heemkundekring is blij met deze aandacht voor de onbekende architect uit Sittard. Peter Vossen, van de Heemkundekring, vindt het onbegrijpelijk dat Ben Schinkel niet eens voorkomt in het overzicht van Limburgse architecten betrokken bij de wederopbouw. Hij wil daar verandering in brengen. Zojuist is een artikel van hem in het kwartaaltijdschrift van de Vereniging Sittards Verleden verschenen dat onder andere Schinkels werk aan het Caltex-tankstation in Withuis belicht.
Hoewel geen compleet archief van het bureau Schinkel of Schinkel-Benning bekend is, heeft de werkgroep de eerste stappen gezet in het vastleggen van zijn nalatenschap. “Ons doel is om een zo compleet mogelijk beeld te vormen van zijn werk,” zegt Vossen. “We werken als kleine groep vrijwilligers, maar we delen met plezier de informatie die we ontdekken. Uiteindelijk streven we allemaal hetzelfde doel na: het behoud van verhalen over ons culturele erfgoed.”
Meer weten? Bekijk dan onze andere berichten over Caltex en onze andere verhalen. Of ontdek de boeken in de BOEi-bibliotheek.
