Paul de Bruijn, initiatiefnemer van stichting Coehoorn Centraal, is zelfstandig ondernemer op het gebied van communicatie en is vooral actief in de alternatieve stedenbouwkundige ontwikkeling: “Dat specialisme is gegroeid door mijn betrokkenheid bij de ontwikkeling van de steden Arnhem en Berlijn, waar ik stadsgids ben voor professionals in stedelijke ontwikkeling, bouw en vastgoed. Berlijn is een heel uitdagende stad en er is veel te leren vooral ook over de rol van burgers bij stadsontwikkeling, de burgerparticipatie.
Door Eric Luermans. Foto: Linkedin
Paul de Bruijn ondervindt aan den lijve hoe je tot daadwerkelijke waardevermeerdering komt bij herbestemming: “Bij herbestemmen draait het om de positie van de burger en gebruiker, gaat het om kleinschalige organische groei en de langzame weg van waarden naar geld. Als contrast hiermee staat het zogenaamde ‘lawinegeld’, zoals ik dat noem, dat bestuurders van een stad vaak door ontwikkelaars wordt voorgehouden. We moeten ervan af dat met een overvloed aan kapitaal een hele stad wordt bestuurd en dus bepaald. In een eerste fase kan dat handig zijn om de lege of moeilijke plekken in een stad in te vullen, maar op de langere duur keert het kapitaal zich tegen je, en gaan alle prijzen omhoog terwijl de productie van kwalitatieve herbestemmen of nieuwbouw achterblijft.
“Coehoorn is een kleine plek in het centrum van Arnhem die door burgerinitiatieven overeind is gebleven en waar we de tijd nemen voor herontwikkeling en herbestemmen. Het ontbreekt in veel gevallen bij de overheden aan een lange termijnvisie op stedenbouwkundige ontwikkeling. Men komt niet verder dan pleksgewijze invullingen, zonder zicht op het grotere geheel. Maar hoe moet de stad verder over 20 of 30 jaar, en voor wie? Je zou ook moeten weten hoe je het proces van verandering vorm gaat geven, hoe je de waarde en betekenis van de mensen die er al wonen en werken daarin een plaats geeft. Doe dat eerst en ga dan op zoek naar de middelen.”
Coehoorn Centraal is een burgerinitiatief en draait op eigen kracht: “We zijn relatief klein maar we beheren wel een A-locatie die lang verwaarloosd en ongezien is door de overheid. Wij nemen de tijd voor verandering en groeien mee met behoud van de sociale en stedenbouwkundige waarden die er zijn. En we doen dit al ruim zes jaar. We hebben de waarde vermeerderd door in de herbestemming vele kleine en inmiddels ook grotere Arnhemse ondernemers aan ons te binden. Er zijn er nu 80 actief. De druk op deze kleinschaligheid neemt echter meer en meer toe vanuit de gemeente en de markt. Wat ons opvalt is dat er in deze ontwikkeling nauwelijks sprake is van enige ambitie bij overheden om anders te denken, om ruimte te maken voor een organische groei van de stad, terwijl herbestemming van bestaand vastgoed en de plaats van de burgers hierin van groot gewicht zouden moeten zijn.”
Paul de Bruijn vertelt verder: “We zijn geen projectontwikkelaars, maar we beheersen zo veel mogelijk het proces van verandering. De stad kan door middel van herbestemmen meegroeien met tendensen en kan hiermee ook de kleinschaligheid beschermen. En daarmee de bewoners een kans geven hieraan deel te nemen. Wij zitten als project hier echter niet voor de eeuwigheid. De dynamiek van de stad is van primair belang en zal te zijner tijd ons initiatief als vanzelf overnemen. Onze ondernemers krijgen steeds meer zeggenschap en worden eigenaar, er zijn al bestuurswisselingen, dus dit proces van loslaten loopt in feite al. We blijven een waakhond en zitten boven op het proces. Het Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) is voor ons essentieel. Hier komen opdrachtgevers uit voort die speciaal in deze buurt willen bouwen en investeren.”
“Inspiratie voor Coehoorn Centraal is bijvoorbeeld Holzmarkt in Berlijn, en ook de invulling van het vroegere vliegveld Tempelhof. We leren ervan dat je als burger groot, strijdvaardig en kritisch moeten blijven denken en doen. De overheid heeft de laatste jaren te veel op zijn beloop gelaten. Als het om herbestemmen gaat moet de buurt om het vastgoed heen gaan staan. De burger is aan zet, moet de plek of het gebouw opeisen en open en legitiem blijven handelen om zo de sociale betekenis en verankering van het object of de plek in de omgeving zeker te stellen.”
