Omschrijving
Spannend wonen en werken in Apeldoornse schakelstations
Aan de Oude Beekbergerweg in Apeldoorn-Zuid liggen twee oude schakelstations van de Nuon. Deze vormden vroeger de schakel waarmee elektriciteit uit het energienet (hoogspanning) geschikt werd gemaakt voor gebruik in onze woningen (laag- of middenspanning). Die lagere spanning bedraagt 10 of 50 kilovolt, vandaar de naam van dit industriële monument.Historie van het 10 en 50 kV Station
De schakelstations in Apeldoorn dateren uit 1925 en 1932 en zijn ontworpen door de architect Hendrik Fels (1882-1962). Fels maakte deel uit van de Nieuwe Haagse School, een meer zakelijke en sobere interpretatie van de Amsterdamse School. Deze architectuur onderscheidt zich door kubistische vormen en horizontale gevelindeling.
Het interieur van beide gebouwen bestaat uit grote schakelruimtes en ruimtes waar de inductieregelaars waren ondergebracht. De gemeentelijk beschermde schakelstations waren onderdeel van de plaatselijke energienetten, aangelegd door de Provinciale Gelderse Elektriciteitsmaatschappij. Deze maatschappij ging in 1994 op in de Nuon.
Het 50 kV gebouw was jarenlang ingepakt door een jas van stalen damwandplaten, maar onduidelijk is gebleven wat daar precies de reden voor was. Het bleek een verborgen parel die aanvankelijk gesloopt zou worden. Een lokale journalist ontdekte de schoonheid en gaf de aanzet tot behoud. Bij Radio Kootwijk staat een vrijwel identiek gebouw dat in tegenstelling tot het schakelstation wel een rijksmonument is.
Restauratie en herbestemming van de schakelstations
BOEi heeft in opdracht van de nieuwe eigenaren van de gebouwen concepten ontwikkeld voor restauratie en herbestemming. Daarbij is het 50 kV Station tot fysiotherapeutische praktijk getransformeerd volgens een ontwerp van Koos van Lith architecten. Ook de verbouwing van het 10 kV-station tot woonwerkruimte trok de aandacht. Deze werd namelijk gevolgd in het televisieprogramma ‘De Bijzondere Verbouwing’ van SBS6. De twee gebouwen van het 10 en 50 kV Station in Apeldoorn zijn inmiddels verbouwd tot een woning en een bedrijfsverzamelgebouw.