Er lag ooit al een sloopaanvraag klaar voor de schoorsteen van Wienerberger in Tegelen (Venlo). Restauratie was noodzakelijk én kostbaar en daar zag de eigenaar aanvankelijk geen brood in. Maar door een mooie samenwerking tussen BOEi, eigenaar, provincie, gemeente en twee plaatselijke kunstenaars is er nu het ‘Lichtbaken van Venlo’. De schoorsteen is gerestaureerd en getransformeerd tot een dynamisch kunstwerk en veel Venlonaren hebben ‘m nu in hun hart gesloten.
Mooi van zichzelf
Voor beeldend kunstenaars Suzanne Berkers en Yvonne Rooding hóórt die schoorsteen bij dit stuk stad. Suzanne Berkers: ‘Zeker als je ervoor of eronder staat, ervaar je goed hoe enorm groot én mooi ‘ie is.’ Daarom wilden ze er voor hun kunstwerk niks aan of op zetten, zeggen ze. ‘Hij is mooi van zichzelf en heeft niets extra’s nodig.’ Hun basisidee: overdag is de schoorsteen ‘gewoon zichzelf’ en als het donker is transformeert de schoorsteen in een lichtbaken. Dat gebeurt doordat ze led strips onder de bestaande metalen spanbanden hebben laten bevestigen. Met een computerprogramma kunnen die strips alle kleuren aannemen, deels worden in- en uitgeschakeld en steeds van kleur veranderen. ‘De buurt zag het aanvankelijk niet zo zitten’, zeggen Yvonne Rooding en Suzanne Berkers. ‘Ze waren bang dat ze een soort enorme zaklamp in hun achtertuin zouden krijgen. Of een kermis, met al die kleuren. En dat al dat licht vogels en vleermuizen weg zou jagen.’
Kleurplannen zorgen voor waardering
Overleg met de omwonenden leidde tot meer begrip ‘en vooral toen de lichtstrips blauw-geel werden aangelicht als steun aan Oekraïne ontstond er veel waardering en ging het idee echt leven.’ Nu heeft de buurt het lichtbaken echt omarmd, zeggen de kunstenaars ‘en zijn mensen er trots op’. Als de lichtinstallatie ’s avonds wit oplicht ‘communiceert de schoorsteen niet’. Als er iets met kleur gebeurt, dan zit daar een verhaal achter. Dat verhaal halen de kunstenaars op bij diverse groepen die ‘iets’ met de schoorsteen willen. Ze praatten met schoolkinderen, met ouderen uit de buurt en dat leidde steeds tot een bijzonder lichtplan. ‘Op onze website, via social media en de lokale media vragen we aandacht voor die verhalen, zodat mensen extra informatie krijgen over wat er te zien is en wat er achter het kleurenplan op de schoorsteen zit.’ Sommige verhalen vertellen zichzelf natuurlijk: ‘De blauw-gele belichting, een regenboog of als alle strips oranje aangelicht zijn rond Koningsdag, dat hoef je niet uit te leggen.’ De uitvoerend producent is Smart Light uit Tilburg. ‘We hebben lang gezocht naar een bedrijf dat dit ook kon installeren op deze hoogte.’
Selfie met de schoorsteen
Kunnen ze ook met letters werken, zodat de schoorsteen een soort reclamezuil wordt? ‘Dat had gekund, maar dat wilden we niet. Dan wordt het te plat. Dit concept heeft diepgang. We verbinden het erfgoed van de klei-industrie die hier ook nog steeds zit – bij Wienerberger produceren ze nog steeds dakpannen – met de verhalen uit de samenleving. Zo’n symbool uit het verleden, wat een schoorsteen natuurlijk wel is, krijgt zo weer een nieuwe betekenis voor deze gemeenschap.’ Leuke bijvangst: hun kunstproject heeft de schoorsteen ineens ‘instagrammable’ gemaakt, merken ze. ‘Er zijn nu mensen die speciaal voor een selfie naar de schoorsteen komen.’
Iedereen kan in overleg met de kunstenaars een lichtplan laten creëren. Meer informatie: zie www.lichtbakenvanvenlo.nl.
