In de voormalige boerderij zijn twee kerkgenootschappen actief en een uitvaartcentrum. De naastgelegen wagenschuur is verbouwd tot dagbesteding voor mensen met een beperking en heeft daarnaast de functie van buitenschoolse opvang. Op de zolder is een praktijk voor natuurgeneeskunde gevestigd. De oude niet-monumentale hooiberg werd vervangen door een nieuwe gelijkvormige versie die dienst doet als speeltuingebouw en uitvalsbasis is voor de aangrenzende Natuurspeeltuin De Hoef. Alle gebruikers zijn vertegenwoordigd in de exploitatie Stichting Boerderij De Hoef, en als zodanig huurder van BOEi.
De natuurspeeltuin
De natuurspeeltuin neemt een zichtbare plek in bij de Boerderij De Hoef en is dé ontmoetingsplek van de buurt. Marijke Orthel is sociaal ondernemer en gespecialiseerd in placemaking, het ontwikkelen van publieke ruimte en gemeenschappen. In haar functie als speeltuinmaker bij Stichting Natuurspeeltuin De Hoef creëert zij door middel van activiteiten betrokkenheid met de buurt. In 2017 werd het beleid door gemeente Utrecht ten aanzien van speeltuinen vernieuwd. Orthel: “Voorheen was het beheer van speeltuinen verspreid over meerdere organisaties en gemeentelijke afdelingen, waardoor de verantwoordelijkheid soms moeilijk te plaatsen was. Dankzij het nieuwe beleid kan de speeltuin gerund worden door een zelfstandige organisatie. Het sociale en technische beheer is nu in één hand en de buurt kan echt mede invulling geven aan de plek.”
Er zijn in totaal 21 beheerde openbare speeltuinen in Utrecht, waarvan de helft inmiddels zelfstandig is, elk met een eigen team. Boerderij De Hoef huurt vanaf 2019 de speeltuingrond van de gemeente en ontvangt subsidie. Het zelfbeheer is aan de stichting overgedragen. Orthel vertelt: “De aanleg van de speeltuin is destijds in samenspraak en samenwerking met de buurt ontworpen. Dit heeft bij De Hoef vanaf het begin geresulteerd in verbinding met de nieuwe wijk. De jonge gezinnen komen hier graag en zetten zich ook in voor de speeltuin.”
Er is gekozen voor het thema natuur en dit daagt uit tot spel en ontdekking.
Door de overkapping van de direct naastgelegen A2 ontstonden er hoogteverschillen in de wijk. Dat is ook terug te zien in het speeltuinterrein. Woningen rondom de speeltuin liggen op verschillende niveaus en de speeltuin ligt als een vallei tussen de huizen in. Dat heeft als voordeel dat er vanuit de woningen sociale controle is. Het beleid van de speeltuinorganisatie is er op gericht om bewoners actief te betrekken en de gunstige ligging van de speeltuin draagt hier aan bij. Daarnaast geeft het niveauverschil ook een speels effect. De speeltuin is ontworpen door Bureau Speelplan in samenwerking met zo’n 60 bewoners die verdeeld waren in werkgroepen met diverse aandachtsgebieden. Speciale aandacht is er voor het inclusief spelen. Dat betekent dat alle kinderen met of zonder lichamelijke of geestelijke beperking er samen kunnen spelen. Er is gekozen voor het thema natuur en dit daagt uit tot spel en ontdekking.
Het centrale pad op het terrein leidt langs een theater, picknicktafels, een wilgentunnel, avontuurlijke paadjes die omhoog en omlaag kronkelen, speeltoestellen en plekken met water en zand. Er staan in totaal dertig bomen op het terrein. Lage struikjes geven aanleiding om lekker te kunnen scharrelen. Er is een praatpaal en een waterbaan met pomp, alles gericht op samenspel. Langs de hoger gelegen omheining van de speeltuin liggen moestuintjes voor ouders met kinderen. Sommigen van hen zijn onbekend met groenten van de koude grond. Er wordt samen geoogst en in de tuin-appgroep worden recepten gedeeld. Dit alles zorgt voor dynamiek. In ruil hiervoor wordt er door deze buurtbewoners geholpen en kan de speeltuin ook op zondagochtend open zijn.
De Hoef als ‘Huis van de Buurt’
De leden van exploitatie Boerderij De Hoef trekken samen op als huis van de buurt. Met cliënten van het begeleid wonen naast de boerderij is er nauwe samenwerking in de vorm van dagbesteding; er wordt geholpen in de keuken maar ook met de schoonmaak, het gras maaien en de prullenbakken legen. Tegen het einde van het jaar wordt er op initiatief van de kerk een levende kerststal gemaakt en hier werkt de speeltuin graag aan mee. Buiten Schoolse Opvang -organisaties uit de buurt komen vaak spelen en er worden met de speeltuin samen activiteiten georganiseerd en ook basisscholen vinden hun weg naar de speeltuin. Culturele organisaties bieden programma’s aan. Onlangs bezocht het Travelling Farm Museum de speeltuin, waarbij de agrarische historie van de boerderij als voedselleverancier van de stad Utrecht verteld werd.
Natuurspeeltuin De Hoef is een populaire speeltuin en de reikwijdte behelst niet alleen de stad Utrecht maar bezoekers komen ook uit de regio.
Over de meerwaarde van de herbestemming zegt Orthel het volgende: “De geschiedenis van dit gebied evolueert telkens; er wordt als het ware een nieuwe laag overheen gelegd. De historische boerderij geeft een andere lading aan de jonge wijk en heeft de rol van ontmoeting en verbinding gekregen en is daardoor van ongekende betekenis.”
Meer weten over de historie van Boerderij de Hoef? Bekijk het interview met oud bewoners Nel en Joop Uiterwaal.
Tekst: Esther Baylé
