Van de ooit 11.000 fabrieksschoorstenen die de skyline van Nederland domineerden, staat nog maar 5% overeind. Traditionele industriële bedrijfstakken verdwenen medio vorige eeuw met het gevolg dat veel schoorstenen werden gesloopt. Ook het aanbod aan literatuur op dit gebied is bescheiden. In 1923 verscheen er nog een technische handleiding voor het bouwen van gemetselde fabrieksschoorstenen, maar hierna bleef het in dit genre lang stil. De waardering voor de fabrieksschoorsteen was niet erg groot. Dat kwam vooral door zijn associatie met milieuvervuiling.
Sinds de oprichting van Stichting Fabrieksschoorsteen (STIF) in de jaren ’90 is er meer erkenning voor dit symbool van industrieel Nederland. Zij spant zich in voor de kennis en behoud hiervan. In 2017 verscheen van hun hand het prachtige overzichtswerk “Fabrieksschoorstenen in Nederland’. Het geeft o.a. een encyclopedisch overzicht van versieringsvormen, een lijst met 7000 bedrijven die een fabrieksschoorsteen lieten bouwen en gebruikte materialen en bouwwijze. De fraaie vormgeving van het boek zorgt ervoor dat fabrieksschoorstenen ook weer een heel stuk aantrekkelijker zijn om naar te kijken.
Literatuur:
Fabrieksschoorstenen in Nederland, A.J. Barnard (2017)
Gemetselde Fabrieksschoorstenen, M. Sirag (1923)
