Historie van de Sint-Bernarduskerk in Made

De Sint-Bernarduskerk in Made is gebouwd in 1870. De voorganger van de kerk uit 1796 werd in 1841 na nog geen 50 jaar dienst al weer vergroot. Echter, bleek de kerk zelfs na deze uitbreiding  nog altijd te klein voor de rooms-katholieke gemeenschap. In 1870 werd door de bouwpastoor daarom de opdracht gegeven aan architect J. Verheijen om een nieuw neogotisch kerkgebouw te ontwerpen.

Het ontwerp is gebaseerd op de rooms-katholieke kerk in het nabijgelegen Raamsdonksveer. Vanwege de hoog uitgevallen kosten is de kerktoren, waarvan de al gegoten fundaties nog altijd zichtbaar zijn, niet afgemaakt. Als alternatief werd er gekozen voor een goedkopere daktoren. In augustus 1871 werd de nieuwe kerk geconsacreerd.

Sinds die tijd zijn er diverse aanpassingen, opknapbeurten en renovaties geweest aan het gemeentelijke monument. De Vijf Heiligen Parochie (waaronder de kerk valt) heeft door dalend kerkbezoek een gebouwenplan moeten presenteren waarbij op termijn een aantal kerken zou moeten sluiten, waaronder de Bernarduskerk. De kapel op de hoek van de Kerkstraat en de Kloosterstraat neemt op termijn de kerkelijke functie van de Bernarduskerk over.

Onderzoek naar de toekomst van de kerk

In 2016 werden de eerste stappen gezet voor de herbestemming van de Bernarduskerk. De Vijf Heiligen Parochie heeft Breda Bouw de opdracht gegeven de mogelijkheden voor de kerk te onderzoeken. Breda Bouw heeft vervolgens BOEi gevraagd om onderzoek te doen naar de haalbaarheid van herbestemming van de Sint-Bernarduskerk. Dat begon met een aantal gesprekken met de dorpsbewoners waaruit duidelijk werd waar in Made behoefte aan was. Voorop stond dat zo veel mogelijk van de identiteit van de kerk en de pastorie behouden blijft.

Het gebied waar de ontwikkelingen plaatsvinden wordt begrensd door de Kloosterstraat, de Kerkstraat en het Gaymanspark, met als centraal punt De Bernardus, zoals de kerk nu wordt genoemd. In 2022 werd gestart met de verbouwing van de kerk, die vanaf voorjaar 2024 onderdak biedt aan culturele en sociaalculturele verenigingen, een consultatiebureau, kinderdagopvang Kibeo, bibliotheek Theek 5 en een theaterzaal. Het gebied rondom de kerk krijgt een kwaliteitsimpuls met 55 nieuwe woningen en een opgeknapt Gaymansplantsoen. Deze woningen zullen gefaseerd worden gebouwd in de komende jaren (www.hartvanmade.nl).

Comfortabel en energiezuinig monument

Er is veel aandacht uitgegaan naar verduurzaming van de kerk, want een monument moet niet alleen mooi zijn; om het toekomstbestendig te krijgen moet het ook comfortabel en energiezuinig zijn. Het gebouw is verdeeld in verschillende energiezones voor een aangenaam werkklimaat. Op de verdiepingen, waar verschillende culturele bedrijven zitten, is sprake van nieuwbouwkwaliteit qua klimaat, evenals in de theaterzaal. In het hoge gedeelte van de kerk ligt vloerverwarming en er is bij de zitplekken gewerkt met lokale infraroodverwarming. Uiteindelijk ontstaat daarmee een aangenaam geheel. Twee enorme warmtepompen in combinatie met 100 zonnepanelen zorgen ervoor dat de energiekosten voor de gebruikers betaalbaar blijven.

Op 8 en 9 maart is De Bernardus officieel geopend. Foto’s van het openingsweekend zijn te bekijken in de beeldbank >> Boei (beeldbankboei.nl)

Op 26 augustus 2022 droegen wethouders van de gemeente een symbolische sleutel over aan BOEi en Breda Bouw, het startsein voor de werkzaamheden voor de herbestemming van de Bernarduskerk.