Omschrijving
Steenfabriek Randwijk: een werkend monument
Bij de meeste monumenten hoort een verhaal over vervlogen tijden en vergeten functies. Mooie herinneringen over de steenfabriek Randwijk in Heteren zijn er genoeg, maar het meest bijzondere is eigenlijk dat dit monument nog steeds zijn oorspronkelijke functie vervult. Nog altijd worden er namelijk op ambachtelijke wijze stenen gebakken.Historie van de steenfabriek Randwijk
In 1835 koos G.W. Roes de Langenwaard in Heteren uit als de locatie voor zijn nieuwe steenfabriek. In deze buitenpolder van Randwijk aan de Nederrijn, tegenover Wageningen, werden vervolgens een steenoven, droogloods, haaghutten, persgebouw en bazenwoning gebouwd. Uniek is vooral de zogenaamde zigzagoven, een zeer zeldzaam type steenoven.
Tot in 2002 werden er nog zo’n zes miljoen stenen gebakken. Na het instorten van een aantal ovenkamers kwam in 2003 de machinale steenproductie stil te liggen.
Herbestemming steenfabriek Randwijk
Zilverschoon Randwijk produceert op deze locatie weer op ambachtelijke wijze stenen voor onder andere restauratiebedrijven. Sinds 2012 heeft Zilverschoon naast het ambachtelijke productieproces ook geïnvesteerd in het machinale productieproces. Dankzij deze ontwikkeling kunnen zij vandaag de dag allerlei keramische productieprocessen uitvoeren en voldoen aan de vraag en eisen die jonge monumentale restauratieprojecten stellen.
Om het ambacht toekomstbestendig te maken, richt Derck Zilverschoon zich sinds 2016 op het verduurzaming van het werkproces en eindproduct. Zo wordt intensief samengewerkt met Stonecycling om waste based bricks te produceren en wordt onderzocht hoe duurzame energie kan worden ingezet in het productieproces.
Met de herbestemming van de steenfabriek Randwijk in Heteren heeft BOEi een monument voor ogen dat meebouwt aan andere monumenten. Op verschillende BOEi locaties, onder andere in Amsterdam en Grave worden bakstenen van de steenfabriek gebruikt. Naast de concrete productie van stenen draagt dit werkende monument ook bij aan het behoud van ambachtelijke vakkennis.
Op het terrein van de steenfabriek zijn ook Ambiance natuursteen en het Gelders Smalspoormuseum gehuisvest. Het museum dat in 2024 40 jaar bestaat, laat bezoekers kennis maken met het verleden van de baksteenindustrie. Ambiance natuursteen is een ambachtelijk bedrijf dat onder andere het herstel van oude pompbakken en antieke schouwen uitvoert. Ook is een grote collectie oud marmer aanwezig.
In beeld
