Sinds de jaren ’60 van de vorige eeuw kent Nederland een sterke ontzuiling, waarbij het geloof voor veel Nederlanders een steeds kleinere rol is gaan spelen. De leegstand van kerkgebouwen en ander religieus erfgoed is echter vooral de laatste tien jaar sterk opgelopen. Vergrijzing van de kerkbesturen en verdere uitdunning van de achterban zijn hier de belangrijkste oorzaken van, evenals uitputting van de financiële middelen. Een vergelijkbare ontwikkeling doet zich voor onder kloosters. De verwachting is dat er over tien jaar nog slechts 5 van de 150 bestaande kloosters door religieuze genootschappen worden bewoond.
Op naar een nieuwe toekomst!
Om het verval onder kerken en kloosters tegen te gaan is 2008 uitgeroepen tot Jaar van het Religieus Erfgoed. BOEi is hierop samen met de Stichting Behoud en Herbestemming Religieus Erfgoed (BHRE) begonnen met het restaureren en herbestemmen van religieuze monumenten en heeft in dat jaar ook de website Reliwiki.nl gelanceerd. Inmiddels heeft BOEi het Bossche Nemiusklooster tot prachtig hotel, werd het witte kerkje in Oudorp het nieuwe culturele dorpshart en beleven dagelijks vele kinderen (en volwassenen) plezier in het Hilversumse trampolinepark in de Clemenskerk. Zulke herbestemmingen bieden hoop op een mooie toekomst voor het kerkelijk erfgoed van Nederland.
Kerkenvisies
BOEi zet zich vanaf 2019 verder in op begeleiding en advisering van Nederlandse gemeenten bij het opstellen van hun kerkenvisie, met als doel een duurzaam toekomstperspectief voor alle kerkgebouwen. Bent u benieuwd wat BOEi hierin voor u kan betekenen? Lees dan hier onze nieuwsbrief en neem contact met ons op via info@boei.nl.
Inzoomen op het proces: betrekken van de kerkelijke gemeenschap
Bij het opstellen van een integraal gedragen kerkenvisie is het betrekken van stakeholders en andere belanghebbenden van cruciaal belang. De kerkelijke gemeenschap is één van die belanghebbenden. Immers, voor hen is het kerkgebouw – ook na sluiting – een belangrijke plek. Zij voelen zich moreel eigenaar en hebben vaak behoefte aan een hoge betrokkenheid. Zij vinden dus ook iets van de toekomstige ontwikkeling van wat ooit ‘hun’ kerkgebouw was. Het betrekken van de kerkelijke gemeenschap – wat je kan zien als een vorm van burgerparticipatie – vraagt om bijzondere aandacht. BOEi heeft ervaring met de manier waarop die samenwerking tot een wind in de zeilen gevormd kan worden, maar ook plotseling kan draaien naar een tegenwind. De gouden regel voor participatie is hoe dan ook om altijd zo vroeg mogelijk contact te maken met deze belangrijke belanghebbende en mensen serieus te nemen. Dat doet BOEi onder ander met het project Mensen vertellen over Monumenten. Hoe dit er in de praktijk uit ziet, is te lezen in deze blog van Jobbe Wijnen.
Van kerk te koop tot klooster te huur
Als het gaat over de herbestemming van religieus erfgoed zijn er talloze interessante mogelijkheden. Er zijn mensen die ervan dromen om te wonen in een kerk, maar ook een klooster dat dienst doet als kantoorruimte of hotel komt regelmatig voor. De mogelijkheden zijn in principe eindeloos. Belangrijk is om op een respectvolle wijze om te gaan met het verleden van een monument en de betekenis voor de omgeving.
Wilt u wonen in een kerk of kantoor houden in een klooster? Op onze aanbodpagina ziet u welk religieus erfgoed te koop en te huur staat.
