BOEi, de Nationale Maatschappij tot Restaureren & Herbestemmen van Cultureel Erfgoed, start met de restauratie van de schoorsteen– met 85 meter de hoogste in Nederland – uit 1927 bij de voormalige ENKA kunstzijdefabriek in Ede. De restauratie, mede mogelijk gemaakt door de VriendenLoterij en de Provincie Gelderland, is weersafhankelijk en zal naar verwachting 6 à 7 maanden duren.
Arno Boon, directeur BOEi: “Behoud van schoorstenen is voor BOEi belangrijk, omdat zij het verhaal vertellen van de industrialisatie van Nederland en in dit geval het grote belang van de ENKA-fabriek voor de ontwikkeling van Nederland en Ede in het bijzonder. De gerestaureerde schoorsteen torent straks uit boven een prachtig nieuw stuk stad, waar in september ook het ENKA-Kantinegebouw uit 1951 wordt opgeleverd als ondermeer basisschool.”
Harm Meijer BV schoorsteen- en ovenbouw uit Ten Boer is verantwoordelijk voor de uitvoering van de restauratiewerkzaamheden. Alle voegen tussen de bakstenen van het rijksmonument worden uitgehakt en opnieuw gevoegd en alle spanbanden worden vervangen. BOEi laat zich in het kader van de Flora en Faunawet bijstaan door een bioloog voor de ecologische ondersteuning van de werkzaamheden. Zeer recent is er onderzoek gedaan en er is geen geschikte nestplaats voor slechtvalken. Na de restauratie zal er daarom nestkast voor slechtvalken in de schoorsteen worden aangebracht.
De ‘spinnerijschoorsteen’ op het Schoorsteenplein, ook bekend als ‘de Dikke’ – de binnendoorsnede is op maaiveld ruim 7 meter, is in 1927 gebouwd voor de afvoer van de spingassen, die vrijkwamen bij het productieproces van kunstzijde. In mei 1940 werd de schoorsteen, samen met ‘de Dunne’ uit 1920, bijna neergehaald omdat ze het Duitse leger een te duidelijk baken zouden bieden. Wegens de snelle Duitse inval op deze eerste oorlogsdag werden alle Nederlandse soldaten weggeroepen en ging de destructie niet door. Aan het eind van de oorlog waren de schoorstenen een baken voor de geallieerden. Ditmaal wilde de Duitsers de schoorstenen opblazen maar dat lot bleef de schoorsteen opnieuw gespaard.
Meer informatie over de geschiedenis van de schoorstenen is vinden op https://www.boei.nl/projecten/schoorstenen-enka-ede.
