“De gebouwde toekomst bestaat grotendeels al. Voor de komende tachtig jaar hebben we al tachtig procent van het vastgoed dat we nodig hebben.” Hilde Remøy promoveerde in 2010 op de transformatie van leegstaande kantoren naar woningen. Sindsdien is ze als universitair hoofddocent Vastgoedmanagement, afdeling Management in the Built Environment, verbonden aan de Bouwkundefaculteit van de TU in Delft.
Door Sabine Ticheloven
Hilde Remøy heeft een duidelijke boodschap aan ontwikkelend Nederland: “Als we willen verduurzamen, moet de vastgoedwereld met die tachtig procent beginnen en zich niet blindstaren op de twintig procent nieuwbouw. Een duurzame vastgoedstrategie betekent hergebruiken van hetgeen we al hebben. Herbestemmen van bestaand vastgoed moet dan ook bij het vak Ontwikkelen horen.”
“Toen ik in 2005 met mijn promotieonderzoek begon over de transformatie van leegstaande kantoren naar woningen, stond circa elf procent van alle kantoren leeg. Maar niemand die zich daar druk over maakte. Financieel ging het immers goed. Pas na de crisis in 2008, toen de leegstand van kantoren op sommige plekken opliep tot wel 25 procent, werd herbestemmen van kantoren ook voor de vastgoedwereld (financieel) interessant.”
Bij leegstaande kantoren ligt de transformatie naar woningen meestal voor de hand: “Het is eenzelfde soort functie en de kantoorgebouwen liggen vaak op geschikte locaties voor woningbouw. Nu de vraag naar woningen zo urgent is en de druk op binnenstedelijke locaties toeneemt, wordt transformeren, dat goedkoper is en korter duurt dan sloop en nieuwbouw, steeds vanzelfsprekender. Op bedrijventerreinen en in woongebieden staan immers nog steeds veel kantoren leeg. Op specifieke locaties zoals de Amsterdam Zuidas of Rotterdam CS is er wel vraag naar nieuwe kantoorgebouwen. Wel moet vanaf 2023 elk kantoorgebouw minimaal energielabel C hebben, anders mag het niet meer als kantoor gebruikt worden. Ruim de helft van alle kantoren in Nederland voldoet (nog) niet aan dit energielabel.”
De leegstaande kantoorgebouwen, de grote vraag naar betaalbare woningen voor starters en het energieverbruik waren voor haar studenten aanleiding tot de ontwikkeling van een innovatief renovatieconcept: “Het MOR (Modulair Office Renovation) team, bestaande uit 64 studenten, bouwde een prototype waarmee ze tweede werd bij de Solar Decathlon Europe 2019. Het prototype – dat gebaseerd was op de leegstaande Marconitorens in Rotterdam – transformeert een inefficiënt kantoor in een appartement dat meer energie produceert dan dat het zelf gebruikt. Daarbij zijn door de toepassing van een modulair systeem alle ruimtes makkelijk aanpasbaar, ook bij veranderend toekomstig gebruik.”
Het werk van Remøy beperkt zich tegenwoordig niet enkel meer tot kantoren: “Ik doe ook onderzoek naar ander cultureel erfgoed. Zo ben ik momenteel voor de provincie Gelderland bezig met het ontwikkelen van een kansenkaart voor de kerken. Die kunnen ze als input gebruiken voor hun Kerkenvisie. De herbestemming van kerken is echter zo specialistisch, dat is niet iets wat een commerciële ontwikkelaar snel zal oppakken.”
